Η σωματική άσκηση είναι σημαντική για καλή υγεία και ευεξία και επιδρά θετικά τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία των παιδιών. Τα παιδιά που αθλούνται ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού τους, διατηρούν ένα φυσιολογικό βάρος και βελτιώνουν τη σωματική τους ικανότητα και την αυτοπεποίθησή τους. Ωστόσο, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στους τραυματισμούς των παιδιών κατά την άθληση.
Για παράδειγμα, τα σπορ επαφής, όπως το ποδόσφαιρο, ενέχουν περισσότερους κινδύνους τραυματισμού για τα παιδιά σε σχέση με άλλα αθλήματα. Αυτό που μας ανησυχεί συνήθως είναι οι τραυματισμοί στο κεφάλι, στον αυχένα και στη σπονδυλική στήλη. Για τα παιδιά που βρίσκονται στη φάση ανάπτυξης των οστών τους επικίνδυνα είναι και τα τραύματα στους συζευκτικούς χόνδρους που εντοπίζονται μεταξύ της επίφυσης και μετάφυσης των μακρών οστών.
Οι συχνότεροι τραυματισμοί στα παιδιά είναι οι τραυματισμοί του μυοσκελετικού συστήματος, με θλάσεις, τραβήγματα, ρήξεις συνδέσμων και διαστρέμματα. Τα παιδιά μετά τον τραυματισμό εμφανίζουν πόνο, οίδημα και περιορισμό των κινήσεων των άκρων.
Σε περίπτωση πάντως που το παιδί τραυματιστεί, θα πρέπει να σταματήσει την άσκηση αν αισθάνεται πόνο. Η συνέχιση της άσκησης ενώ είναι τραυματισμένο, μπορεί ενδεχομένως να προκαλέσει περαιτέρω βλάβη και να επιβραδύνει το χρόνο ανάρρωσης.
Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να προτείνουν στα παιδιά τους τις κατάλληλες για την ηλικία τους δραστηριότητες. Τα παιδιά ηλικίας 2 έως 5 ετών είναι πολύ μικρά για οργανωμένα αθλήματα. Το καλύτερο άθλημα γι’ αυτή την ηλικία είναι το κολύμπι. Οι αθλητικές δραστηριότητες που μπορεί να είναι κατάλληλες για τα παιδιά ηλικίας 6 έως 9 ετών περιλαμβάνουν κολύμπι, ποδόσφαιρο, στίβο, τένις, χορό και πολεμικές τέχνες.
Στο μεταξύ έρευνες έχουν δείξει ότι η έντονη άσκηση σε ένα άθλημα πριν από την ηλικία των 7 ετών δεν είναι ευεργετικό καθώς ασκεί μόνο μια μυϊκή ομάδα και μπορεί να επηρεάσει τη σωματική διάπλαση του παιδιού.
Στις ηλικίες 10 έως 12 ετών τα παιδιά έχουν πλέον την ικανότητα να κατανοούν και να θυμούνται αθλητικές στρατηγικές και είναι έτοιμα να ασχοληθούν με αθλήματα δεξιοτήτων, όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το χόκεϊ και το βόλεϊ.
Μέτρα πρόληψης τραυματισμών
Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης των τραυματισμών είναι η πρόληψη. Το πρώτο που πρέπει να προσέχουν τα παιδιά είναι ο σωστός ρουχισμός και τα κατάλληλα υποδήματα για το άθλημα που κάνουν. Πρέπει να γνωρίζουν τον χώρο όπου θα ασκηθούν, όπως αν το γήπεδο έχει λακκούβες, ενώ έμφαση πρέπει να δίνεται και στη θερμοκρασία του χώρου, γιατί αν υπάρχει, για παράδειγμα, υγρασία, αυξάνεται η πιθανότητα αφυδάτωσης των αθλητών. Επίσης, προσοχή πρέπει να δίνεται και στις καιρικές συνθήκες. Αν βρέχει και υπάρχει κίνδυνος ύπαρξης κεραυνών, αυξάνονται οι πιθανότητες να τραυματιστεί κάποιο παιδί κατά την άθληση σε ανοιχτούς χώρους.
Μόλις αρχίσει η προπόνηση, απαιτείται καλή προθέρμανση. Το ζέσταμα πριν από την άσκηση είναι πολύ σημαντικό, ενώ απαραίτητες είναι οι διατάσεις και φυσικά η αποθεραπεία. Συγκεκριμένα, οι διατάσεις πρέπει να εκτελούνται αργά και ελεγχόμενα. Η κάθε διάταση επαναλαμβάνεται δύο με τρεις φορές και οι διατάσεις ξεκινούν συνήθως από τους μύες που βρίσκονται στο άνω μέρος του σώματος και καταλήγουν στα κάτω άκρα. Οι διατατικές ασκήσεις εκτελούνται κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης, αλλά και στο τέλος του προγράμματος ως μέρος της αποθεραπείας.
Επιπλέον, τα παιδιά πρέπει να ακολουθούν πιστά όλες τις οδηγίες του προπονητή τους και να κάνουν τις σωστές κινήσεις (όπως τους δείχνει ο προπονητής). Δεν πρέπει να πιέζουν το σώμα τους πέρα από το επίπεδο της φυσικής τους κατάστασης και πρέπει να έχουν μαζί τους τον κατάλληλο εξοπλισμό για συγκεκριμένα αθλήματα.
Παράλληλα συμβουλεύουμε τα παιδιά να έχουν τουλάχιστον ένα ρεπό την εβδομάδα για να δίνουν χρόνο στο σώμα τους να ανακάμπτει, ενώ κατά τη διάρκεια της προπόνησης είναι απαραίτητα τα διαλείμματα για τη μείωση του κινδύνου τραυματισμού. Έμφαση δίνουμε και στην κατανάλωση νερού πριν, κατά και μετά την άσκηση για να αποφεύγεται η θερμοπληξία, ενώ τέλος οι προπονητές πρέπει να επιβάλουν αυστηρούς κανόνες ως προς την ασφάλεια των παιδιών και να διακόπτουν το παιχνίδι αν κάποιο παιδί διαμαρτύρεται ότι πονάει κάπου.
